
فناوری بلاکچین به عنوان یکی از پیشرفتهترین نوآوریهای عصر دیجیتال در دهههای اخیر به شمار میرود که تحولی شگرف در چگونگی ذخیره و انتقال اطلاعات ایجاد کرده است. این فناوری با ارائه یک سیستم غیرمتمرکز و شفاف، توانسته است اعتماد کاربران را جلب کند. بلاکچین همچنین، در صنایع مختلف کاربردهای گوناگونی دارد. فناوری بلاکچین، بهعنوان یک دفتر کل دیجیتال، تراکنشها را بهصورت امن و تغییرناپذیر ثبت میکند و از طریق زنجیرهای از بلوکهای داده که بهصورت رمزنگاری شده به هم متصل هستند، امکان تقلب و دستکاری اطلاعات را به حداقل میرساند.
یکی از ویژگیهای مهم بلاکچین، غیرمتمرکز بودن آن است. در این سیستم، دادهها توسط یک نهاد مرکزی کنترل نمیشوند؛ بلکه در شبکهای از گرهها توزیع میشوند که هر گره یک نسخه از دفتر کل را نگهداری میکند. این ویژگی، همراه با شفافیت تراکنشها که برای همه اعضای شبکه قابل مشاهده است، موجب افزایش اعتماد و کاهش فساد در فرآیندهای مختلف میشود. علاوه بر این، تغییرناپذیری دادهها و امنیت بالای بلاکچین از دیگر مزایای این فناوری است که آن را به ابزاری قدرتمند، برای مدیریت دادهها تبدیل کرده است.
تاریخچۀ بلاکچین از دهه 1970 با توسعه مفاهیم اولیه رمزنگاری آغاز شده است. در دهۀ 1990، با معرفی سیستم ثبت اسناد مبتنی بر بلاکچین توسط استوارت هابر و اسکات استورنتا، اولین گام در مسیر ایجاد یک دفتر کل دیجیتال برداشته شد. در سال 2008، ساتوشی ناکاموتو با معرفی بیتکوین و استفاده از فناوری بلاکچین به عنوان پایهای برای این ارز دیجیتال، نقطه عطف مهمی را در تاریخچۀ بلاکچین رقم زد. از آن زمان تاکنون، بلاکچین به سرعت توسعه یافت و در حال حاضر، در صنایع مختلف، از جمله امور مالی، زنجیره تأمین، اینترنت اشیاء، بهداشت و درمان کاربرد دارد.
کاربردهای بلاکچین بسیار گسترده و متنوع هستند. در سیستمهای بانکی، بلاکچین میتواند به حذف واسطهها و کاهش هزینهها کمک کند. در زنجیره تأمین، این فناوری امکان ردیابی دقیقتر کالاها و کاهش تقلب را فراهم میکند. در اینترنت اشیا، بلاکچین میتواند امنیت و شفافیت تراکنشها را افزایش دهد. همچنین، در صنعت بهداشت و درمان، بلاکچین میتواند به بهبود مدیریت اطلاعات پزشکی و افزایش امنیت دادهها کمک کند.
در این مقاله، به بررسی فرصتها و تهدیدهای بلاکچین، زیستبوم بلاکچین در ایران، مطالعات بازار و کاربردهای مختلف این فناوری پرداخته میشود. هدف از این بررسی، ارائه تصویری جامع از وضعیت کنونی و چشمانداز بلاکچین در آینده، به منظور استفادهی بهتر از پتانسیلها و مقابله با چالشهای پیش رو است. در نهایت به عنوان جمعبندی، مسیر آینده این فناوری جهت استفاده هر چه بهتر، در مجموعه گروه صنعتی گلرنگ ترسیم شده است.